Selasa, 23 Februari 2016

NGUNDHUH MANTU


UPACARA NGUNDHUH MANTU
ING DESA CANGGU KECAMATAN BADAS
KANGGO NYERAHAKEN TEMANTEN WADON


                   Kanggo Tugas Mata Pelajaran Bahasa Daerah Semester I Tahun 2015/2016






Dening:
                                                Kelas XI-IPS 5/Kelompok 3 :
1.      Bara Fakhruddin                     (08)
2.      Defi Kurniasari                       (10)
3.      Fennichya Krisnawati Z.         (15)
4.      M. Dhanu Lubis                      (26)
5.      Yanna Febriana                       (37) 

              UPTD SMA NEGERI 1 PARE
                                                                 2015
                                      
                                         

                                                        ATUR PANGIRING


Puji syukur kula aturaken dhumateng Gusti Allah ingkang maha kuwaos, lan junjungan kita Nabi Muhammad saw. amargi limpahan rahmat lan hidayahipun kelompok kita kanugrahan semangat lan kelancaran saengga saget ngrampungaken makalah upacara ngundhuh mantu menika. Pangucap matur nuwun kula aturaken shumateng:

1.      Bu Dhita Candra Astari ingkang sampun mbimbing kalompok kita saengga saget ngrampungake makalah niki.
2.      Ibu Marianik kang dados informan kita.
3.      Tiang sepuh kita ingkang sampun maringi wekdal saengga bisa nggarap lan ngrampungake niki makalah.
4.      Kanca-kanca ingkang ndukung lan nyemangati, lan anggota kelompok kang bisa kompak lan kerjasama nggarap niki makalah.

Menawi reroncenipun makalah punika wonten ingkang kurang mathuk, kita nyuwun kanthi ridhoning manah, dipun leresaken supados genah. Mugi-mugi makalah menika saged manfaat ingkang kathah dhumateng para pemaos sedaya. Amiin..









DHAFTAR ISI

Judhul Makalah                                                                                                        
Atur Pangiring                                                                                                          
Dhaftar Isi                                                                                                                 
BAB 1 (PURWAKA)                                                                                                
A.    Landhesan Panliten
B.     Undere Panliten
C.     Tujuwane Panliten
BAB II (ANDHARAN PANLITEN)                                                                        
1.      Tegese Upacara Adat Ngundhuh Mantu
2.      Tata Carane Upacara Adat Ngundhuh Mantu
3.      Ubarampe Upacara adat Ngundhuh Mantu
4.      Makna Simbolis Tata Carane Upacara Adat Ngundhuh Mantu
5.      Makna Simbolis Ubarampene Upacara Adat Ngundhuh Mantu
BAB 111 (PANUTUP)                                                                                               
  1. Dudutan (Kesimpulan)
  2. Pamrayoga (Saran)
LAMPIRAN                                                                                                              
Gb 1.1                                                                                                                       
Gb 1.2                                                                                                                        
Gb 1.3                                                                                                                         
Gb 1.4                                                                                                                         
Gb 1.5                                                                                                                       
Dhaftar Pustaka                                                                                                       





              BAB I
PURWAKA

A.    Landhesan Panliten

Ngundhuh mantu yaiku perangan saka tembung jawa,  ngundhuh (njupuk) lan mantu (temanten wadon). Makalah iki milih tema ngundhuh mantu amarga ngundhuh mantu iku salah sawijine budaya ing tanah Jawa lan supaya ngerti apa sejatine tegese ngundhuh mantu iku, kepriye reroncene adicara ngundhuh mantu, apa wae ubarampe kang digunakake, lan liya-liyane kang ana hubungane kaliyan upacara adat ngundhuh mantu. Miturut judhul makalah iki yaiku “NGUNDHUH MANTU ING DESA CANGGU KANGGO NYERAHAKEN TEMANTEN WADON” kapilih tlatah panliten ing desa Canggu amarga desa Canggu cedhak saka papan panggone para panliti.
B.     Undere Panliten
1.      Apa tegese upacara adat Ngundhuh Mantu?
2.      Kepriye tata carane upacara adat Ngundhuh Mantu?
3.      Apa wae ubarampene upacara adat Ngunduh Mantu?
4.      Kepriye makna simbolis tata carane upacara adat Ngundhuh Mantu?
5.      Kepriye makna simbolis ubarampene upacara adat Ngundhuh Mantu?
C.    Tujuwan Panliten
1.      Kanggo ngandharake tegese upacara adat Ngundhuh Mantu.
2.      Kanggo ngandharake tata carane upacara adat Ngundhuh Mantu.
3.      Kanggo ngandharake ubarampene upacara adat Ngundhuh Mantu.
4.      Kanggo ngandharake makna simbolis tata carane upacara adat Ngundhuh Mantu.
5.      Kanggo ngandharake makna simbolis ubarampene upacara adat Ngundhuh Mantu.

               BAB II
ANDHARAN PANLITEN

1.      Tegese Upacara Adat Ngundhuh Mantu
a.       Miturut Ibu Marianik Ngundhuh mantu yaiku wong tua saka temanten wadon masrahake anake menyang besane utawa wongtua saka temanten lanang. Tujuwane yaiku supaya temanten ngrasa seneng lan supaya para tangga lan sedulur saka temanten lananag padha ngerti lan kenal marang temanten wadon. Ngundhuh mantu padha kaya sepasaran temanten. (21 September 2015:14.30)
b.      Miturut saka internet Ngundhuh mantu yaiku upacara kang dilakoni khusus kanggo wongtua temanten lanang, kanthi cara nekaake temanten lanang lan wadon ing omahe temanten lanang, biasane diadaake 5 dina anak lanange iku mau manggon ing omahe mertuane wiwit dilaksanaake simahe, kanggo gawe gentenan diadakne ing omahe wongtuane (wongtua temanten lanang) tujuwane yaiku ngenalne temanten marang kaluwargane lan wujud rasa syukur amarga entuk mantu kang dikarepake.

2.      Tata Carane Upacara Adat Ngundhuh Mantu
1)      Nyerahake  putra temanten saka kaluwarga temanten wadon  menyang kaluwarga temanten lanang. Nyiapake : slindur, gepyokan, sangsangan sekar melati dan tirta suci 2 cangkir, kang diselehake ing beri/baki.
2)      Wisuda Tali Darma, yaiku wongtua saka temanten nyanggupi yen anake wis siap mbangun rumah tangga. Tata carane yaiku:
a.       Temanten lan rombongan melbu ing anggone upacara kelawan gendhing Ladrang Wilujeng utawa Kebo Giro.
b.      Upacara diwiwiti kelawan Gepyokan, nganggo sapu cilik sikile temanten disapu karo ibune temanten lanang. Nanging biasane adicara iki ora digawe utawa dilancangi.
c.       Ibune temanten lanang ngelap sikile temanten nganggo banyu, biasane nganggo cara ngguyang banyu saka kendi neng ndhuwur lengser utawa alat apa kang wis disiapne. Kadang adicara iki ya ora dienggo. Sawise iku, temanten di keki ngombe banyu putih, wongtuane kang nyekeli gelase.
d.       Sinduran, yaiku temanten digaweake kain utawa slendang ing gegere, 1 kain kanggo sapasang temanten..
e.       Banjur bapake temanten lanang nggawekne keris marang anake. Yen temanten ora nganggo klambi adat jawa, adicara iki bisa dilancangi
3)      Bebarengan kelawan adicara iku, ditembangke kidungan Rerepan Sekar Pangkur Gedhong Kuning laras pelog pathet barang.
Pangkur Gedhong Kuning#
“singgah-singgah kala singgah, pan suminggah durga kala sumingkir, sing asirah sing asuku, sing awulu, sing abahu, sing atenggak kalawan buntut, sing atan kasat mata, mulia ing asal neki”.
4)      Temanten lanang lan wadon  melbu ing dampar rinengga, kelawan di unen-uneni gendhing Ktw. Boyong Basuki Pl.Br  (Paku Buwono II)
5)       Sawise acara paripurna di setelake Ayak-Ayakan Pl.Br  (PB. III), Ldr. Tedak Saking Pl.Br  (PB. II) atau Ldr. Gleyong Pl.Br  (PB. IX)

3.      Ubarampe Upacara Adat Ngundhuh Mantu
1)      Sindur utawa slendang
2)      Gepyokan
3)       sangsangan sekar melathi lan tirta suci 2 cangkir, kang diselehake ing  beri/baki.
4)      Sapu cilik kanggo gepyokan
5)      Keris
4.      Makna Simbolis Tata Carane Upacara Adat Ngundhuh Mantu
1)      Wongtua saka temanten wadon masrahake anake marang wongtua temanten  lanang, lan wongtua saka temanten lanang wis nganggep temanten  wadon iku kaya anake dhewe.
2)      Wisudha Tali dharma utawa wisudhan temanten, inti saka upacara iki yaiku wongtua saka temanten nyanggupi yen anake wis siap omah-omah.
a.       Gendhing ladrang wilujeng lan kebo giro iku gendhing khusus kang digawe ing acara panggih temanten utawa temu temanten.
b.      Gepyokan iku kanggo tolak bala utawa supaya lancar upacara kang dilakoni.
c.       Ibune temanten ngelap sikile temanten supaya kenceng dalane anggone rumah tangga.
d.      Sinduran utawa slendang, wong tua mbimbing supaya temanten ora menggak-menggok anggone rumah tangga.
e.       Keris kang diwenehake marang temanten lanang yaiku wongtua menehi pitedah utawa senjata kanggo temanten lanang, temanten lanang kang dadi pemimpin. Ibarat mimpin perang iku kudu nduwe senjata.
3)      Pangkur Gedhong Kuning#
“singgah-singgah kala singgah, pan suminggah durga kala sumingkir, sing asirah sing asuku, sing awulu, sing abahu, sing atenggak kalawan buntut, sing atan kasat mata, mulia ing asal neki”.
4)      Temanten lanang lan wadon  melbu ing dampar rinengga, kelawan di unen-uneni gendhing Ktw. Boyong Basuki Pl.Br  (Paku Buwono II)
5)       Sawise acara paripurna di setelake Ayak-Ayakan Pl.Br  (PB. III), Ldr. Tedak Saking Pl.Br  (PB. II) atau Ldr. Gleyong Pl.Br  (PB. IX)






5.      Makna Simbolis Ubarampene Upacara Adat Ngundhuh mantu
1         Sindur utawa slendang yaiku kanggo wongtue temanten  nuntun temanten supaya kenceng dalane.
2         Gepyokan iku kanggo tolak bala.
3         Sangsangan sekar melathi lan tirta suci 2 cangkir, kang diselehake ing  beri/baki kanggo mbasuh sikile temanten supaya kenceng dalane.
4         Sapu cilik kanggo gepyokan kanggo ngresiki dalane temanten supaya ora menggak menggok utawa supaya lancar anggone njalani rumah tangga.
5         Keris iku senjata kanggo temanten lanang, sangu saka wongtua kanggo pitedahe temanten.

             BAB III
PANUTUP

A.    Dudutan (kesimpulan)
Upacara ngundhuh mantu yaiku upacara adat jawa kang kudu di uri- uri amarga upacara ngundhuh mantu ora bisa ditemoni ing daerah liyane Jawa lan Negara liya nanging  upacara ngunduh mantu saiki mulai ilang amarga wong jawa saiki nalika anake mantenan wong tuane ya melu iring iring saenggo upacara ngunduh mantu ora dilakoni alesane kakean acara utawa repot.
Yen isih nglakoni upacara mantenan nganggo adat jawa kang asli iku nalika iring-iring temanten wong tua ora melu ngeterke anake nanging sawise sepasaran utawa 5 dina sawise ijapan wong tua temanten wadon bakal mara menyang omahe besan utawa wongtua temanten lanang kanggo masrahake anake. Miturut Ibu Marianik tujuwan saka ngundhuh mantu iku supaya temanten seneng amarga wis resmi dadi anak utawa wis dianggep anak marang mertuane.   



B.     Pamrayoga (saran)
Mula saiki tugase kita nguri – nguri upacara adat ngunduh mantu saenggo upacara adat ngunduh mantu iku ora ilang. Carane yaiku  salah sawijine ngelingne nalika ana wong duwe gawe utawa mantu supaya upacara adat ngunduh mantu iku dilakoni. Cara liyane yaiku nalika kita  mantenan luwih becik uga  kita  ya ngelakoni upacara adat ngunduh mantu.
Apa maneh yen kita wis ngerteni apa maknane ngundhuh mantu, tujuwane ngundhuh mantu, lan pentinge upacara ngundhuh mantu. Muga kita bisa njaga lan budaya kita lan nutukake budaya supaya budaya kang ana iki ora ilang luwih-luwih sampek diakoni marang Negara liya. Yen sampek kedaden kaya mengkono iku dudu salahe Negara kang akon-akon nanging salahe kita kebeh kang ora gelem njaga lan nguri-nguri budaya. Mogya budaya jawa tetep jaya.










 LAMPIRAN
                                                BIODATA INFORMAN
Asma                             : Marianik
Alamat                          : jl.angsa Canggu-Badas-Kediri
Panggon/tanggal lair   : Kediri, 12 Desember 1970
Profesi                           : Modin Canggu




                                                                    GB 1.1
 GB 1.2
 GB 1.3


GB 1.4
 GB 1.5
                                                     

                                                      











                                      











                                        











DHAFTAR PUSTAKA


 

Tidak ada komentar:

Posting Komentar